- πολύδωρος
- I
Όνομα μυθολογικών και ιστορικών προσώπων.1. Ο μικρότερος γιος του Πρίαμου και της Λαοθόης, που κατά τον Όμηρο σκοτώθηκε από τον Αχιλλέα. Ο Ευρυπίδης στην Εκάβη τον αναφέρει ως γιο του Πρίαμου και της Εκάβης που σκοτώθηκε από τον Πολυμήστορα, βασιλιά της θρακικής χερσονήσου. Στην αφήγηση του Βιργίλιου, ο Αινείας όταν αποβιβάστηκε στη Θράκη ξερίζωσε κάποιους θάμνους και είδε με φρίκη τις ρίζες τους να στάζουν αίμα. Άκουσε βογκητά και μια φωνή από το λόφο να του λέει ότι ο δολοφονημένος Π. βρισκόταν θαμμένος εκεί.2. Βασιλιάς της Σπάρτης από το γένος των Αγιδών. Ήταν γιος του Αλκαμένη και διακρινόταν για τη δικαιοσύνη και την ανδρεία του στις μάχες. Στη διάρκεια της βασιλείας του οι Σπαρτιάτες αποίκισαν τον Κρότωνα και τους Επιζεφύριους Λοκρούς. Στην εποχή του εξάλλου τελείωσε και ο πρώτος Μεσσηνιακός πόλεμος. Ο Π. και ο βασιλιάς του άλλου οίκου, Θεόπομπος, γεφύρωσαν τις διαφορές των δύο βασιλικών οίκων και συμφώνησαν στον περιορισμό της ελευθερίας του δήμου και την αύξηση της δικής τους δύναμης. Έτσι προχώρησαν στην έκδοση ρήτρας σύμφωνα με την οποία οι βασιλείς και οι γέροντες είχαν δικαίωμα να μην επικυρώσουν τις αποφάσεις του δήμου και να διαλύσουν την Απέλλα. Το γεγονός αυτό προκάλεσε εξεγέρσεις και συγκρούσεις που σταμάτησαν μόνο μετά τη δολοφονία του Π. από τον Πολέμαχο. Ο τελευταίος τιμήθηκε μετά τον θάνατό του και η εικόνα του χρησιμοποιήθηκε από τους μεταγενέστερους ως σφραγίδα.IIΆγιος της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καταγόταν από τη Λευκωσία της Κύπρου. Νέος πήγε στο Κάιρο, όπου ασπάστηκε τον ισλαμισμό προσηλυτισμένος από κάποιο Ζακυνθινό εξωμότη, που τον είχε προσλάβει ως γραμματέα. Επειδή μετά από λίγο μετενόησε, πήγε στη Βηρυτό και ζήτησε από τις εκεί εκκλησιαστικές αρχές συναντίληψη. Τον έστειλαν τότε σε κάποια μονή του Λιβάνου, ως μοναχό, αλλά όταν οι μουσουλμάνοι της πόλης πληροφορήθηκαν το γεγονός, άρχισαν να απειλούν το μητροπολίτη της Βηρυτού και ο Π. αναγκάστηκε να φύγει για την Πτολεμαΐδα της Παλαιστίνης και από εκεί στην Ιόππη, απ’ όπου απέπλευσε με σαμιακό πλοίο στη Χίο. Στη συνέχεια, πήγε στη Σμύρνη και, τέλος στη Νέα Έφεσο. Εκεί παρουσιάστηκε στον μουφτή και του ομολόγησε με πολλή αφέλεια ότι ήταν χριστιανός. Ο μουφτής, επειδή δεν κατόρθωσε να τον πείσει να παραμείνει πιστός στον ισλαμισμό, τον απαγχόνισε (1794). Η μνήμη του τιμάται στις 3 Σεπτεμβρίου.* * *-η, -ο / πολύδωρος, -ον, ΝΑ1. γενναιόδωρος2. αυτός που έχει πάρει πλούσια δώρααρχ.φρ. «ἄλοχος πολύδωρος»α) αυτή που έχει πάρει από τον μνηστήρα της πολλά δώραβ) αυτή που έχει φέρει μαζί της στο σπίτι τού άνδρα της πολλή προίκα, πολλά δώρα, πολύφερνος.[ΕΤΥΜΟΛ. < πολυ-* + -δωρος (< δῶρον), πρβλ. μεγαλό-δωρος].
Dictionary of Greek. 2013.